Z uwagi na wątpliwości dotyczące zakresu kompetencji, właściwości oraz obowiązku reagowania w przypadkach zdarzeń z udziałem zwierząt bezdomnych, wolno żyjących (dzikich) bądź agresywnych, uczestniczących w wypadkach drogowych, powiatowy lekarz weterynarii proponuje ujednolicenie zasad i sposobu postępowania w takich kryzysowych sytuacjach

Spis treści

1. Wstęp
2. Podstawy prawne
3. Udział lekarza weterynarii
4. Zasady używania broni pneumatycznej Palmera
5. Przypadki szczególne

• • Zwierzęta padłe : bezdomne lub/i łowne w tym po wypadkach komunikacyjnych skutkujących ich zabiciem
  • Zwierzęta ranne
  • Żywe zwierzęta łowne poza naturalnym środowiskiem
  • Zwierzęta bezdomne
  • Zwierzęta agresywne
  • Zwierzęta żywe lub martwe podejrzane o choroby zakaźne

6.Część ogólna

7.Część szczegółowa

• • W przypadku zwierzęcia bezdomnego klinicznie zdrowego
  • W przypadku zwierzęcia agresywnego
  • W przypadku zwierzęcia bez opieki (rannego lub chorego)
  • W przypadku zwierzęcia pozostającego bez opieki (które miało kontakt z człowiekiem, lub innym zwierzęciem w wyniku czego człowiek lub zwierzę został/o pokąsany, podrapany).

8.Załączniki:

• • Schematy graficzne szczegółowego postępowania w przypadkach zdarzeń z udziałem zwierząt
  • Dane kontaktowe
  • Lista pracowników gmin wyznaczonych do współpracy z Inspekcją Weterynaryjną w przypadku zdarzeń z udziałem zwierząt
  • Lista lekarzy weterynarii posiadających aktualne umowy o współprace z urzędami gmin, w przypadku zdarzeń z udziałem zwierząt
  • Wykaz kół łowieckich z danymi kontaktowymi
  • Protokół stwierdzenia ubytku zwierzyny grubej

1.   Wstęp

Opracowanie określa zasady postępowania i  przepływu informacji pomiędzy  powiatowymi oraz gminnymi służbami powołanymi do reagowania w określonych zdarzeniach kryzysowych i kolizjach z udziałem zwierząt.

2.Podstawy prawne

Niniejsze opracowanie zostało przygotowane w oparciu o niżej wymienione akty prawne oraz spostrzeżenia z doświadczeń terenowych jak również wnioski z posiedzeń zespołów kryzysowych. Istotne  znaczenie dla opracowania miały wnioski wynikające z analizy zaistniałych przypadków koniecznej współpracy zainteresowanych służb, inspekcji, straży i organów samorządu terytorialnego w sytuacjach z udziałem zwierząt.

 Całość opracowania nie stanowiąc aktu prawnego spełnia cel informacyjny.

1. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2018 poz. 1557),
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt ( Dz. U. z 2018 poz. 1967 ) ,
3. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt ( Dz. U. z 2019 poz. 122 ) ,
4. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ( Dz. U. z 2018 poz. 1614 z późn.zm. ),
5. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. prawo łowieckie ( Dz. U. z 2018 poz. 2033 z późn. zm. ),
6. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach ( Dz. U. z 2018 poz. 992 z późn. zm.) ,
7. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2019 poz. 506 ) ,
8. Ustawa z dnia 13 listopada 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie ( Dz. U. z 2018 poz. 1454 z późn. zm. ),
9. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych ( Dz. U. z 2018  poz. 2068  z późn.zm.),
10. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997r. prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2018 poz. 1990 z późn. zm. ),
11. Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji ( Dz. U. z 2019 poz. 284 ),
12. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 2018 poz. 1025  z późn. zm.),
13. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002(rozporządzenie o produktach pochodzenia zwierzęcego

3.Udział lekarza weterynarii.

W przypadku stwierdzenia zdarzeń z udziałem zwierząt, obecność lekarza weterynarii wolnej praktyki we wszystkich czynnościach z tym związanych jest konieczna.

Obecny w zespole lekarz weterynarii (jeśli to możliwe bez narażenia własnego zdrowia i osób postronnych) ma obowiązek określić:

• gatunek,
• wiek,
• kliniczny stan zdrowia uczestniczącego w wypadku zwierzęcia,
• rokowanie kliniczne,

  na tej podstawie podejmowane jest dalsze działanie z dostosowaniem środków do konkretnych przypadków.

Przystępując jednak do jakichkolwiek czynności czynności z udziałem zwierząt bezpańskich lub/i dzikich tzn. udzielania fachowej pomocy lekarsko-weterynaryjnej, umieszczenia w schronisku czy też ewentualne zagospodarowania zwłok,  należy mieć na uwadze przemyślane postępowanie przy podejmowaniu decyzji o konieczności podejmowania odstrzału, bądź eutanazji w/w zwierząt.

Przedstawiciele służb decydujący o losie zwierzęcia muszą brać pod uwagę swoje bezpieczeństwo, aby nie narazić się na uraz fizyczny lub chorobę odzwierzęcą przez kontakt z płynami ustrojowymi, wydalinami czy wydzielinami zwierząt.

4. Zasady używania broni pneumatycznej Palmera.

Na zakup przydatnej w realizacji procedur ratownictwa zwierząt strzelby Palmera nie jest wymagane zezwolenie, natomiast konieczne jest jej zarejestrowanie. Broń/strzelba spełnia w pełni wymogi broni pneumatycznej zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji( Dz. U. z 2019r. poz. 284). Obowiązek rejestracji wynika wprost z art. 9 ust. 4 cytowanej ustawy, bowiem broń pneumatyczną można posiadać na podstawie karty rejestracyjnej broni pneumatycznej wydanej przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta powiatowego Policji, a w przypadku żołnierzy zawodowych – właściwego komendanta oddziału Żandarmerii Wojskowej. Karta rejestracyjna broni pneumatycznej jest wydawana na czas nieokreślony.

Nie ma wymagań do określenia osoby lub osób upoważnionych do dysponowania tym rodzajem broni pneumatycznej, udostępnianej przez jej właściciela. Zatem nabywcą  tego rodzaju broni może być osoba fizyczna np. lekarz weterynarii, jak również inne osoby lub podmioty np. Urzędy Miast, Urzędy Gmin czy Starostwa Powiatowe.

Wiadome jest, że Policja nie może z uwagi na obowiązujące przepisy prawne dysponować taką bronią, gdyż nie jest to broń służbowa Policji, a tylko taką policjanci w czasie wykonywania służby mogą się posługiwać ze względu na specyficzny charakter broni Palmera tj. podawania za jej pośrednictwem, na odległość do 40 m., środka oszałamiającego bądź usypiającego, o różnej sile działania. Do Dysponenta tej broni nie odnoszą się regulacje prawne analogiczne jak dla właściciela broni. Sprawą do przemyślenia zostaje fakt konieczności użycia środka farmakologicznego do usypiania zwierzęcia, który zostaje aplikowany przy jej użyciu. Należy pamiętać, że takimi środkami dysponuje lekarz weterynarii wolnej praktyki. Zasadnym , wiec wydaje się zawieranie umów przez jednostki samorządowe  w ramach Programów opieki nad bezdomnymi zwierzętami wynikających z ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt( Dz. U. 2019 poz. 122)   z lekarzami weterynarii, którzy mogliby być dysponentami broni mogąc używać środków farmakologicznych i będąc osobami kompetentnymi do podejmowania decyzji co do dalszego sposobu postępowania ze zwierzętami.

5. Przypadki szczególne:
6. A) Zwierzęta padłe : bezdomne lub/i łowne w tym po wypadkach komunikacyjnych skutkujących ich zabiciem.

W przypadku znalezienia padłego zwierzęcia bezdomnego, albo padłej zwierzyny łownej, należy ustalić komu przysługuje prawo jej własności i na kim spoczywa obowiązek utrzymania czystości w danym miejscu, a więc istotne jest to na czyim gruncie znajduje się martwe zwierzę.  Utrzymanie porządku i czystości należy do zadań własnych gminy i na swoim terenie musi tworzyć warunki niezbędne do ich utrzymania. Tak więc zapewnienie zbierania, transportu i utylizacji zwłok bezdomnych i dziko żyjących zwierząt spoczywa na gminie. Zwłoki padłych zwierząt stanowią zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady(WE) nr 1069/2009 materiał kategorii I i powinny być przekazane do uprawnionego zakładu utylizacyjnego. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku z gminach( Dz. U. z 2018r. poz. 1454 z późn. zm.)gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania. Następuje to m.in. poprzez zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie. Ustawodawca posługuje się tutaj określeniem „ w szczególności”, należy więc uznać że katalog ten jest otwarty i obejmuje także zwłoki zwierząt łownych.

Kwestie własności przy znalezieniu poroża zwierzyny padłej lub poroża samoistnie zostawionego czyli tzw. trofea  myśliwskie regulują przepisy ogólne prawa cywilnego. Całkowity zakaz zbierania poroży obowiązuje w rezerwatach przyrody i w parkach narodowych(Dz. U. z 2018r. poz. 1614 z poźn. zm.)

Zgodnie z art. 25 ustawy o ochronie zwierząt prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3 tej ustawy przywołanych w pkt 5 ust. B.

Obowiązek działania przy wypadkach komunikacyjnych, które mają na celu usunięcie zwierzęcia zabitego z drogi będzie należeć do służb zarządców drogi oraz na gminie, bowiem zgodnie z art. 5 ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych należą do zarządu drogi. Ponadto art. 129 ust.1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym( Dz. U. z 2018r. poz. 1990 z późn. zm.) wskazuje, iż czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach należy do zadań Policji. To funkcjonariusz uprawniony jest do wydawania poleceń osobie, która spowodowała kolizję z udziałem zwierzyny oraz osobie odpowiedzialnej za utrzymanie dróg.

Po usunięciu zwierzyny z drogi następne czynności należą do gminy zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Na drogach innych niż drogi gminne obowiązkiem i płatnością za usunięcie zwierząt martwych obarczony jest zarządca drogi( powiatowej/wojewódzkiej/krajowej) lub zarządca autostrady.

Obowiązkowe jest powiadomienie o zaistniałym przypadku:

• Inspekcji Weterynaryjnej za pośrednictwem lekarza wolnej praktyki, ze względu na ewentualne zagrożenie epizootyczne,
• Właściwe nadleśnictwo lub dzierżawcę bądź zarządcę obwodu łowieckiego w celu ujęcia ubytku w planie rocznym.
• UWAGA!!: przy masowych upadkach zwierząt należy natychmiast, bezpośrednio powiadomić Powiatowego Lekarza Weterynarii w Tczewie tel.58 531-15-53 lub 661-604-317 lub Zastępcę Powiatowego Lekarza Weterynarii w Tczewie tel. 661-604-310 .
• Każdego padłego lub zabitego w wypadku komunikacyjnym dzika należy zgłosić do Powiatowego Lekarza Weterynarii w Tczewie w celu pobrania obowiązkowych próbek w programie monitoringu afrykańskiego pomoru świń (ASF).

Szybko uzyskane informacje np. od uczestników ruchu czy myśliwych, którzy podczas penetracji łowisk natknęli się na zwłoki padłych zwierząt pozwolą  powołanym do tego instytucjom na adekwatną reakcję mogącą zminimalizować możliwe zagrożenia epizootyczne oraz ustalenie przyczyny lub sprawcy śmierci.

Gmina powinna zadbać aby martwe zwierzę zostało zagospodarowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, czyli posiadać umowę z podmiotami uprawnionymi do odbioru i utylizacji zwłok. Teren naszego powiatu obsługiwany jest przez następujące uprawnione podmioty:

1. Usługi Transportowe Elżbieta Rybacka, Nowy Klincz, ul. Miodowa 4, 83-400 Kościerzyna 58 686-45-24
2. POSKÓR Kamila Strusińska Żeromskiego 6, 82-400 Sztum
   tel. 55 2773283.

1. B) Zwierzęta ranne

W przypadku zranienia zwierzęcia w kolizji drogowej konieczne jest powiadomienie jednej ze służb w celu zapewnienia zwierzęciu stosownej pomocy i rychłe usunięcie przeszkody utrudniającej ruch drogowy lub zagrażającej jego bezpieczeństwu. Jeżeli po kolizji drogowej z udziałem zwierzęcia konieczne jest jego uśmiercenie ze względów humanitarnych, sanitarnych, agresywności zwierzęcia czy zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi, dla zwierząt hodowlanych lub dziko żyjących należy kierować się przepisami  ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt. Stosowne postępowanie reguluje art. 33 tego aktu, w którym ustawodawca określił przesłanki konieczności uśmiercenia zwierzęcia, które to należy wykonać w sposób humanitarny, polegający na zadawaniu przy tym minimum cierpienia fizycznego i psychicznego. W przypadku kolizji drogowe, gdy pojawi się konieczność bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia łownego w celu zakończenia jego cierpień, potrzebę jego uśmiercenia  musi najpierw stwierdzić jeden w niżej wymienionych podmiotów:

• lekarz weterynarii posiadający aktualną umowę z urzędem gminy na terenie, której doszło do zdarzenia z udziałem zwierzęcia, który to ocenia stan zwierzęcia i wydaje decyzję co do dalszego sposobu postępowania,
• członek Polskiego Związku Łowieckiego,
• funkcjonariusz Policji,
• inspektor organizacji społecznej, której celem jest ochrona zwierząt,
• pracownik Służby Leśnej lub Służby Parków Narodowych,
• Straży Granicznej, straży miejskiej lub gminnej, strażnik Państwowej Straży Łowieckiej, strażnik łowiecki lub strażnik Państwowej Straży Rybackiej.

W opisanym przypadku dopuszczalne jest użycie broni palnej przez osobę uprawnioną w obecności przedstawiciela Policji lub innych służb upoważnionych w celu pełnej gwarancji bezpieczeństwa publicznego przy odstrzale rannego zwierzęcia. Jeżeli jest to konieczne , lekarz weterynarii pobiera próbkę tkanki zwierzęcej w celu wyeliminowania zagrożenia powstania epidemii.

Bezpieczniej w takim przypadku byłoby użyć strzelby pneumatycznej Palmera. Należy też brać pod uwagę istotną opinię, co do konieczności dokonania odstrzału z przyczyn humanitarnych, którą wydaje osoba upoważniona i kompetentna, czyli lekarz weterynarii.

W odniesieniu do zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt dzikich oraz objętych ochroną gatunkową, które skutkowałyby uśmierceniem jest ono możliwe dopiero po uzyskaniu zezwolenie od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w przypadku zwierząt objętych ochroną ścisłą albo Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w przypadku zwierząt objętych ochroną częściową.

 Dalsze postępowanie ze zwłokami określa pkt 5  Przypadki szczegółowe ust. A.

W przypadku kiedy zwierzę ranne rokuje na wyleczenie wskutek opinii przybyłego na miejsce zdarzenia lekarza weterynarii zapewniającego całodobową opiekę weterynaryjną na terenie gminy, po koniecznym udzieleniu pomocy weterynaryjnej, zwierzę zostaje transportowane do miejsca naturalnego bytowania. W przypadku konieczności dłuższego leczenia weterynaryjnego, zwierzę zabiera pracownik schroniska lub powiadomiony przez pracownika urzędu gminy/miasta zarządca drogi, który organizuje transport do wybranej lecznicy zwierząt. Alternatywą jest też przekazanie rannej zwierzyny do ośrodka rehabilitacji zwierząt, tym samym  zalecanie jest podpisanie stosownej umowy przez gminę z takim ośrodkiem. Zgodnie z art. 75 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody( Dz. U. z 2018 poz. 1614 z późn. zm.) prowadzenie takiego ośrodka wymaga zgody Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Powyższe wynika z faktu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym,  która  to określa, iż do zadań własnych gminy należą zadania w zakresie ochrony przyrody, to można uznać, że pomoc rannym dzikim zwierzętom przebywającym na terenie gminy, w szczególności poprzez udzielanie im pomocy i zapewnienie transportu zwierząt do ośrodka rehabilitacji mieści się w zakresie ochrony przyrody.

1. C) Żywe zwierzęta łowne poza naturalnym środowiskiem

W przypadku znalezienia się zwierzęcia łownego poza terenem jego naturalnego bytowania zastosowanie mają przepisy ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy i na swoim terenie tworzy ona warunki niezbędne do ich utrzymania.

Art. 7 ust. 1 pkt 14  ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym wskazuje, iż do zadań własnych gminy należą w szczególności sprawy porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.

Działania takie mogą polegać m.in na schwytaniu zwierzęcia i przewiezienia go w miejsce naturalnego bytowania, co powinno zostać określone z normą zawartą w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. prawo łowieckie ( Dz. U. z 2018 poz. 2033 z późn. zm. ),
który to mówi, iż dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich, wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) i nadleśniczowie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe współdziałają ze sobą oraz z właścicielami, posiadaczami i zarządcami gruntów w sprawach związanych ze zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, oraz z zagospodarowaniem obwodów łowieckich, w szczególności w zakresie ochrony i hodowli zwierzyny. Wydaje się również konieczna współpraca z myśliwymi ze względu na znajomość przez myśliwych zachowań zwierzyny łownej w sytuacjach stresowych i zagrożenia wynikającego z przebywania tej zwierzyny poza środowiskiem ich naturalnego bytowania.

Szczególnym przypadkiem jest stałe przebywanie zwierząt łownych na terenach zabudowanych. Wtedy to w przypadku szczególnego zagrożenia w prawidłowym funkcjonowaniu obiektów produkcyjnych i użyteczności publicznej przez zwierzynę, starosta, w porozumieniu z Polskim Związkiem Łowieckim, może wydać decyzję o odłowie, odłowie wraz z uśmierceniem lub odstrzale redukcyjnym zwierzyny.

1. D) Zwierzęta bezdomne

W przypadku znalezienia zwierzęcia bezdomnego mają zastosowanie przepisy ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zgodnie z art. 11a ustawy z dnia  21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt Rada Gminy uchwala program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Do ułatwienia realizacji tych zadań zaleca się, aby gminy:

– wyznaczyły pracowników do koordynowania tych działań, którzy są dyspozycyjni i jest możliwy z nimi kontakt telefoniczny także poza godzinami urzędowania,

– miały podpisaną umowę z :

* lekarzem weterynarii na całodobową opiekę weterynaryjną na wypadek zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt. Ponieważ ustawodawca nie ogranicza obowiązku zapewnienia całodobowej opieki dotyczy ona także zwierząt dzikich,

* konkretnym schroniskiem, bądź dysponowania własnym schroniskiem, która ta umowa może zawierać adnotację o wyłapywaniu przez schronisko zwierząt bezdomnych,

* ośrodkiem rehabilitacji zwierząt zlokalizowanym w miarę możliwości jak najbliżej gminy , w zakresie leczenia i rehabilitacji zwierząt dziko żyjących,

– zabezpieczyła użycie broni Palmera, która w przypadku zdarzeń ze zwierzętami dzikimi może mieć kluczowe znaczenia dla bezpieczeństwa człowieka,

– umieszczały na swoich stronach internetowych informacje dotyczące danych podmiotu, z którym podpisała umowę o świadczenie usług lekarsko-weterynaryjnych , a także kontaktowy numer telefonu, pod który można dokonać zgłoszenia o wypadku drogowym lub innym losowym zdarzeniu z udziałem zwierząt,

– powiadamiała Powiatowego Lekarza Weterynarii o organizowanych akcjach wyłapywania zwierząt bezdomnych, które to akcje powinny odbywać się tylko wtedy, kiedy istnieje pełna gwarancja odbioru wszystkich odłowionych zwierząt  przez schronisko. Należy pamiętać, iż środki transportu używane do wyłapywania zwierząt powinny być zatwierdzone przez właściwego terytorialnie Powiatowego Lekarza Weterynarii.

1. E) Zwierzęta agresywne

Jeżeli agresywne zwierzę powoduje zagrożenie dla innych zwierząt , dla życia lub zdrowia ludzkiego istnieje uzasadnienie do jego odłowienia i nawet uśmiercenia. W takim przypadku można zastosować normę art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie zwierząt uchylającą ochronę zwierząt i dopuszczającą jego zabicie w przypadku, gdy stanowi ono bezpośrednie zagrożenie dla ludzi lub innych zwierząt.  Zwierzę takie może być uśmiercone z broni palnej przez osobę uprawnioną lub w inny humanitarny sposób np. strzelba Palmera, za zgodą właściciela jeśli jest znany lub w przypadku braku zgody na podstawie orzeczenia lekarza weterynarii. Uzyskanie zgody właściciela na eutanazję nie dotyczy zwierząt chorych na choroby zwalczane z urzędu.

1. F) Zwierzęta żywe lub martwe podejrzane o choroby zakaźne

Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, podejrzenia choroby zakaźnej u żywego lub martwego zwierzęcia łownego lub bezdomnego obowiązkowe jest niezwłoczne powiadomienie organu inspekcji weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi weterynaryjne (patrz załączniki) albo wójta.

Należy uniemożliwić innym zwierzętom oraz osobom postronnym dojście do miejsca, w którym znajduje się zwierzę lub zwłoki zwierzęcia podejrzanego o chorobę zakaźną i wstrzymać się od kontaktu do czasu przybycia przedstawiciela osoby działającej w imieniu Inspekcji Weterynaryjnej.

W celu ograniczenia i likwidacji rozpoznanej choroby zakaźnej zwierząt bezdomnych lub łownych, na drodze decyzji administracyjnej może być wydawany przez Powiatowego Lekarza Weterynarii nakaz dokonania przez myśliwych odstrzału sanitarnego zwierząt chorych lub wrażliwych na rozpoznaną chorobę.

6. CZĘŚĆ OGÓLNA

1. Koordynator Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego sprawuje zasadniczą rolę w organizacji czynności związanych z przypadkami zdarzeń z udziałem w wypadkach drogowych zwierząt dziko żyjących, agresywnych i bezdomnych przy współpracy z:

• Powiatowym Lekarzem Weterynarii
• Strażą Pożarną
• Policją
• Kołami Łowieckimi Polskiego Związku Łowieckiego
• Państwową Strażą Łowiecką
• Samorządami Gmin
• Lekarzami Weterynarii Wolnej Praktyki
• innymi jednostkami, których udział jest niezbędny lub wskazany

1. Koordynator Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego analizuje zaistniałe zdarzenia z wyciagnięciem wniosków na przyszłość powiadamiając organy ścigania o przypadkach łamania przepisów prowadząc szkolenia z zakresu współdziałania służb.
2. Powiatowy Lekarz Weterynarii wykonując czynności związane z przypadkami, o których mowa w opracowaniu, współpracując z wyżej wymienionymi instytucjami: współpracuje z lokalnym zespołem reagowania kryzysowego ,wydaje stosowne opinie ,wyznacza lekarzy weterynarii wolnej praktyki do wykonania czynności lekarsko-weterynaryjnych dotyczących zwierząt uczestniczących w zdarzeniach wymagających urzędowych czynności z upoważnienia Powiatowego Lekarza Weterynarii, nadzoruje przestrzeganie przepisów o ochronie zwierząt, opracowuje procedury postępowania wobec zwierząt uczestniczących w zdarzeniach losowych, umożliwia użycie niezbędnego sprzętu i środków potrzebnych do zastosowania w przypadkach kryzysowych zdarzeń z udziałem zwierząt – prowadzi wykaz środków transportu używanych do przewozu zwierząt żywych i martwych prowadzi wykaz jednostek: schroniska, azyle, lecznice, zakłady utylizacyjne, do których można kierować zwierzęta w zależności od potrzeb współpracuje z organizacjami, których statutowym celem jest m.in. ochrona zwierząt nadzoruje organizowane przez gminy akcje wyłapywania bezdomnych zwierząt – analizuje zaistniałe zdarzenia z wyciagnięciem wniosków na przyszłość opracowuje i przekazuje raporty o zdarzeniach do jednostek szczebla wyższego.

7. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

1. W przypadku zwierzęcia bezdomnego klinicznie zdrowego:
2. Zgłoszenie zdarzenia. Zgłoszenie może być dokonane osobiście lub telefonicznie.
3. Przyjęcie zgłoszenia przez gminę, upoważnionego pracownika gminy.
4. Powiadomienie schroniska dla zwierząt, z którym gmina posiada podpisaną umowę na odłowienie i przyjmowanie zwierząt bezdomnych.
5. Odbiór zwierzęcia przez schronisko.
6. Adopcja zwierzęcia.
7. W przypadku zwierzęcia agresywnego:
8. Zgłoszenie zdarzenia.
9. Przyjęcie zgłoszenia przez gminę, bądź inną jednostkę.
10. Powiadomienie Policji, Koła Łowieckiego, lekarza weterynarii o zdarzeniu,
11. Organizacja unieszkodliwienia zwierzęcia m.in. poprzez odłowienie, użycie pneumatycznej broni Palmera.
12. Przekazanie zwierzęcia do schroniska,
13. Podjęcie decyzji o dalszych losach zwierzęcia.lub:
14. Ewentualny odstrzał zwierzęcia w przypadku nieskuteczności innych działań i istniejącego zagrożenia dla zdrowia publicznego ludzi.
15. Przekazanie zwłok do utylizacji.

1. W przypadku zwierzęcia bez opieki (rannego lub chorego)

1. Zgłoszenie.
2. Przyjęcie zgłoszenia przez gminę, lub inną instytucję.
3. Organizacja odławiania zwierzęcia, bądź odebranie zwierzęcia.
4. Poddanie leczeniu zwierzęcia przez lekarza weterynarii, o ile nie zachodzi podejrzenie choroby zakaźnej zwalczanej z urzędu i konieczność zastosowania obowiązujących w takim przypadku procedur dotyczących zwalczania choroby.
5. Powiadomienie Powiatowego Lekarza Weterynarii w celu wykluczenia podejrzenia choroby zakaźnej, bądź naruszenia przepisów o ochronie zwierząt.
6. Wykluczenie choroby zakaźnej.
7. Poddanie eutanazji ze względów humanitarnych.
8.  
9. Zwierzę zdrowe po wyleczeniu. Postępowanie jak w przypadku zwierzęcia bezdomnego.

1. W przypadku zwierzęcia pozostającego bez opieki (które miało kontakt z człowiekiem, lub innym zwierzęciem w wyniku czego człowiek lub zwierzę został/o pokąsany, podrapany):

1. Zgłoszenie zdarzenia – przypadku.
2. Przyjęcie zgłoszenia przez gminę, bądź inną instytucję.
3. Organizacja odłowienia zwierzęcia.
4. Odosobnienie zwierzęcia, przewiezienie do lekarza weterynarii, posiadającego pomieszczenie (klatkę do przeprowadzenia obserwacji).
5. Powiadomienie Powiatowego Lekarza Weterynarii,
6. Podjęcie obserwacji przez lekarza weterynarii wyznaczonego do przeprowadzania takich czynności na podstawie decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii.
7. Powiadomienie Państwowego Inspektora Sanitarnego właściwego terytorialnie dla miejsca zdarzenia w celu podjęcia decyzji o dalszym postępowaniu z rannym człowiekiem.
8. Dalsze postępowanie ze zwierzęciem w zależności od wyniku obserwacji.
9. Przekazanie do schroniska po wykluczeniu podejrzenia choroby zakaźnej (wścieklizny).
10. Podjęcie czynności przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w przypadku stwierdzenia choroby zakaźnej.

Podejrzenie choroby zakaźnej u padłego zwierzęcia bezdomnego lub łownego powinno być zgłaszane do właściwego terytorialnie powiatowego lekarza weterynarii, który podejmuje działania zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. W przypadku, gdy dany teren jest wolny od chorób oraz nie wydano stosownych decyzji powiatowego lekarza weterynarii o stwierdzeniu wystąpienia takich chorób ,a okoliczności wskazują, że nastąpił typowy wypadek komunikacyjny, za zagospodarowanie zwłok padłych zwierząt odpowiadają instytucje wg obowiązków i kompetencji opisanych powyżej.

             *Inspekcja Weterynaryjna nie zbiera, nie transportuje i nie utylizuje zwłok padłych zwierząt. W jej kompetencjach leży w wypadkach właściwych i koniecznych pobranie próbek do badań laboratoryjnych. W wyjątkowych przypadkach, Powiatowy Lekarz Weterynarii określi sposób postępowania ze zwłokami martwych zwierząt, podejrzanych o chorobę zakaźną.

8.Załączniki

1. schematy graficzne szczegółowego postępowania w przypadkach zdarzeń z udziałem zwierząt

Załącznik b

Dane kontaktowe

1. Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Tczewie ul. 30 Stycznia 29, 83-110 Tczew, tel. 58 531-15-53
2. Wydział Infrastruktury Drogowej Starostwa Powiatowego w Tczewie, ul. Piaskowa 2, 83-110 Tczew tel. 58 773-48-10, 773-49-83
3. Usługi Transportowe Elżbieta Rybacka Nowy Klincz, ul. Miodowa 4 83-400 Kościerzyna  tel. 58 686-45-24 
4. POSKÓR ul.  Żeromskiego 6, 82-400 Sztum tel. 55 2773283
5. KOMENDA POWIATOWA POLICJI, w Tczewie, ul. Jana Kasprowicza 2, 83-110 Tczew, tel. 58 530-82-22
6. KOMENDA POWIATOWA  PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ  ul. Lecha 11, 83-110 Tczew, tel. 58-530-40-82

Załącznik c

Załącznik d

• 1. Lista lekarzy weterynarii wolnej praktyki w powiecie tczewskim, z którymi Urzędy Miast i Gmin zawarły umowę w celu zapewnienia całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt

Załącznik e

 WYKAZ KÓŁ ŁOWIECKICH

           powiat tczewski

Polski Związek Łowiecki

Zarząd Okręgowy

Ul. Jaśkowa Dolina 114

80 – 288 Gdańsk

Dane telefoniczne Prezesów i Łowczych kół z powiatu tczewskiego

Numery telefonów zarządców dróg na terenie powiatu tczewskiego:

1.AUTOSTRADA A1 -Intertoll Polska Sp. z o.o. Obwód Utrzymania Autostrady A1, Ropuchy 7a, 89-130 Pelplin tel. 58 530 66-99,

2. GENERALNA DYREKCJA DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD
ODDZIAŁ W GDAŃSKU, ul. Subisława 5,80-354 Gdańsk, tel. 58 511 24 00,

3.   ZARZĄD DRÓG WOJEWÓDZKICH, ul. Mostowa 11a, 80-778 Gdańsk, centrala tel. 58 32 64 997, 
4. WYDZIAŁ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ STAROSTWA POWIATOWEGO W TCZEWIE, ul. Piaskowa 2, 83-110 Tczew, nr tel. 58 773-48-10, 58 773-49-83.

Wykaz ośrodków rehabilitacji zwierząt jest dostępny na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, pod adresem https://www.gdos.gov.pl/wykaz-osrodkow-rehabilitacji-zwierzat-w-polsce

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku
ul. Chmielna 54/57
80-748 Gdańsk
tel.: 58 68-36-800
fax: 58 68-36-803
e-mail: sekretariat.gdansk@rdos.gov.pl
www: gdansk.rdos.gov.pl
BIP: bip.gdansk.rdos.gov.pl

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
ul. Wawelska 52/54
00-922 Warszawa
tel.: 22 369-29-00
fax: 22 369-21-20
e-mail: kancelaria@gdos.gov.pl
Elektroniczna Skrzynka Podawcza GDOŚ

__________________ _________________________

Zarządca obwodu Data wpływu

Protokół stwierdzenia ubytku zwierzyny grubej

W dniu ______________________ na terenie obwodu łowieckiego nr _________ położonego na terenie

Nadleśnictwa _________________________________________________________________________

(dokładna lokalizacja: oddział, pododdział, itp.)

Stwierdzono tuszę padniętej zwierzyny (gatunek) ____________________________________________ płeć ____________________

wiek _____________________ .

Przyczyny upadku zwierzyny: _____________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Sposób postępowania z tuszą zwierzyny w przypadku kolizji drogowej ____________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Uwagi: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Dokumentacja fotograficzna: __________________________________ (obowiązkowa część protokołu).

Protokół spisał: _______________________________________________

(czytelny podpis + pełniona funkcja)

Protokół potwierdził: ________________________________________________________

(pracownik LP / Policji / PSŁ – czytelny podpis, pełniona funkcja)

Protokół zatwierdził: _____________________________________________

(czytelny podpis, pieczątka)

Wytyczne do protokołu ubytku:

1. Każdy stwierdzony ubytek zwierzyny grubej na skutek padnięcia należy udokumentować powyższym protokółem bezpośrednio po jego stwierdzeniu.

2. Każdy protokół winien być potwierdzony przez pracownika Lasów Państwowych, funkcjonariusza Policji lub strażnika Państwowej Straży Łowieckiej.

3. Protokół winien być przekazany do właściwego miejscowo Nadleśnictwa w terminie nie późniejszym niż 7 dni.

4. Do protokołu musi być załączona dokumentacja fotograficzna.

5. Protokół winien zostać złożony na dziennik podawczy w celu zarejestrowania, nadania sprawie biegu zgodnie z instrukcją kancelaryjną i uwzględnieniem ubytku w bieżącym planie łowieckim.